Με τις ευχές μας για ένα δημιουργικό νέο έτος στο Μουσείο Ιατρικής Κρήτης ξεκινάμε τη χρονιά με τα ακόλουθα νέα εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου (Β΄ Δημοτικού- Β΄ Λυκείου) για την περίοδο Ιανουαρίου- Μαρτίου 2020. Τα προγράμματα του ΜΙΚ είναι εγκεκριμένα από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων (Αρ.Πρ.: Φ.1/ΣΔ/192987/Δ7, 06-12-19, μετά από θετική γνωμοδότηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, ΙΕΠ).
Α. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ 1 ΩΡΑΣ (Κόστος συνολικής επίσκεψης ανά μαθητή: 3 ευρώ)
Τάξεις Β΄- Γ΄ Δημοτικού Ενδεικτική διάρκεια προγράμματος: 60΄ 2. «Γνωρίζω τα φαρμακευτικά φυτά: Δημιουργικά εκπαιδευτικά παιχνίδια» (από μέσα Φεβρουαρίου 2020)
Τάξει Β΄- Γ΄Δημοτικού Ενδεικτική διάρκεια προγράμματος: 60΄ 3. «Ένα ταξίδι στο παρελθόν: εκπαιδευτικό παιχνίδι για τα φαρμακευτικά φυτά από την παραδοσιακή ιατρική στην ιατρική επιστήμη».
Τάξεις Δ΄ Δημοτικού- Γ΄ Γυμνασίου Ενδεικτική διάρκεια προγράμματος: 60΄ 4. «Εργαστήριο του νεαρού γιατρού: ιστορίες αντικειμένων».
Τάξεις Δ΄ Δημοτικού- Γ΄ Γυμνασίου Ενδεικτική διάρκεια προγράμματος: 60΄ Β. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ 1,5 ΩΡΑΣ (Κόστος συνολικής επίσκεψης ανά μαθητή: 4 ευρώ)
Τάξεις Δ΄ Δημοτικού- Γ΄ Γυμνασίου Ενδεικτική διάρκεια προγράμματος: 90΄ 2. «Ταξίδι από τη μυθολογία στην Επιστήμη με πλοηγό την Τέχνη: Εργαστήρι καλλιτεχνικής δημιουργίας και έκφρασης» (από μέσα Φεβρουαρίου 2020).
Τάξεις Δ΄ Δημοτικού- Γ΄ Γυμνασίου Ενδεικτική διάρκεια προγράμματος: 90΄ 3. «Ξενιστής σε άμυνα: Παιχνίδι προσομοίωσης βιολογικών λειτουργιών»
Τάξεις Β΄ Γυμνασίου- Β΄ Λυκείου Ενδεικτική διάρκεια προγράμματος: 90΄ 4. «Ένα ταξίδι στο παρελθόν: τα φαρμακευτικά φυτά από την παραδοσιακή ιατρική στην ιατρική επιστήμη» (από μέσα Φεβρουαρίου 2020)
Τάξεις Δ΄ Δημοτικού- Γ΄ Γυμνασίου Ενδεικτική διάρκεια προγράμματος: 90΄ 5. «Γιατροί και ασθενείς: ιστορίες αντικειμένων».
Τάξεις Δ΄ Δημοτικού- Γ΄ Γυμνασίου Ενδεικτική διάρκεια προγράμματος: 90΄ 6. (για περιορισμένες επισκέψεις από 31.01.19, μόνο Τρίτη και Πέμπτη) «Η μυστική ζωή των φυτών: ανακαλύπτοντας τα αιθέρια έλαια των φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών»
Τάξεις Α΄ Γυμνασίου- Γ΄ Γυμνασίου Ενδεικτική διάρκεια προγράμματος: 90΄ 7. (μόνο 23.01.20, ημέρα Πέμπτη) «Εργαστήριο μικρού ερευνητή- Γνώρισε το σώμα σου: Παιχνίδι Ανατομίας»
Τάξεις Ε΄- Στ΄ Δημοτικού Ενδεικτική διάρκεια προγράμματος: 90΄ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Επίσης, το Μουσείο Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης στο πλαίσιο της εξωστρέφειας και διασύνδεσης με την εκπαιδευτική κοινότητα προχωρά στην υλοποίηση δωρεάν εκπαιδευτικών δράσεων στην Αγγλική γλώσσα στο πλαίσιο της συνεργασίας με το Παν/μιο Drexel, USA, με θέμα την περιβαλλοντική υγεία για τις τάξεις Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού (για περιορισμένες επισκέψεις τον Ιανουάριο). Η εκπαιδευτική επίσκεψη περιλαμβάνει ξενάγηση στο Μουσείο Ιατρικής στα ελληνικά, σύντομη παρουσίαση και εκπαιδευτικές δράσεις (διάρκεια συνολικής επίσκεψης 90΄). Η γλώσσα της παρουσίασης και των εκπαιδευτικών δράσεων είναι η Αγγλική. XΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 1. Το ίδιο πρόγραμμα δεν υλοποιείται παράλληλα σε δύο ομάδες. Επίσης, ορισμένα μόνο προγράμματα μπορούν να γίνουν παράλληλα, κατόπιν συνεννόησης. 2. Προϋπόθεση για να υπάρχει διαθεσιμότητα των προγραμμάτων κατά τις ημερομηνίες που επιθυμούν οι εκπαιδευτικοί είναι να προγραμματιστούν οι επισκέψεις έγκαιρα. Για τον προγραμματισμό της συμμετοχής των μαθητών στα προγράμματα, θα παρακαλούσαμε τους εκπαιδευτικούς που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν με τους μαθητές και τις μαθήτριές τους σε αυτά να δηλώσουν συμμετοχή για τις ημερομηνίες επίσκεψής τους στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [email protected]. 3. Μετά από την εκδήλωση ενδιαφέροντος για συμμετοχή σε κάποιο πρόγραμμα και πριν από την επίσκεψη των μαθητών θα υπάρχει επικοινωνία με τους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς με προεργασία ώστε να τεθεί το πλαίσιο της συνεργασίας για την επίσκεψη στο Μουσείο, καθώς σκοπός όλων μας είναι αυτή η εμπειρία να είναι ευχάριστη και εποικοδομητική για τους μαθητές. Στη συνέχεια, προχωράμε στην αποστολή υλικού στους εκπαιδευτικούς για ενημέρωση των μαθητών σχετικά με την επίσκεψη στο Μουσείο και το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. 4. Η συνεργασία μας με τους εκπαιδευτικούς συνεχίζεται και μετά από την επίσκεψη στο Μουσείο με προτάσεις αξιοποίησης στην τάξη υλικού δραστηριοτήτων και συνέχιση των γνώσεων και βιωμάτων που απέκτησαν οι μαθητές από την επίσκεψη στο Μουσείο. 5. Στα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου Ιατρικής η καλλιέργεια των δεξιοτήτων των μαθητών και η ανάδειξη των ενδιαφερόντων τους πετυχαίνονται μέσα από ενεργητικές, δημιουργικές και συμμετοχικές μεθόδους προσέγγισης της γνώσης, τη διερευνητική-ανακαλυπτική μάθηση και την ομαδοσυνεργατική-βιωματική μέθοδο με σκοπό την ανάπτυξη της συνεργασίας, της κριτικής σκέψης και της κοινωνικής αλληλεπίδρασης με τη συμμετοχή όλων των μαθητών στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες κάθε προγράμματος που είναι προσαρμοσμένες στην ηλικία των μαθητών ανάλογα με την τάξη που παρακολουθούν. Στα προγράμματά μας δεν υπάρχει σωματική επαφή ή δοκιμασία τροφών. 6. Κατά το σχολικό έτος 2019-20 έχει προγραμματιστεί η υλοποίηση των προγραμμάτων που παρουσιάστηκαν παραπάνω. Θα θέλαμε όμως να επισημάνουμε ότι σχεδιάζονται και βρίσκονται υπό διαμόρφωση από την ομάδα του Μουσείου και με την ευθύνη της Επιτροπής Μουσείου και άλλα προγράμματα που εστιάζονται στη σύνδεση της επιστήμης της Ιατρικής και της εκπαιδευτικής διαθεματικής προσέγγισης, για τα οποία θα χαρούμε να λάβουμε υπ’ όψιν τις προτάσεις των εκπαιδευτικών με σκοπό τη συνδιαμόρφωση πλευρών των προγραμμάτων αυτών. Θα ήταν επομένως χαρά μας να επικοινωνήσετε μαζί μας προκειμένου να συγκροτηθούν ομάδες εκπαιδευτικών που θα συνεργαστούν μαζί μας για το σκοπό αυτό. Θα χαρούμε πολύ να συνεργαστούμε για μία εποικοδομητική και δημιουργική επίσκεψη των μαθητών και μαθητριών σας στο Μουσείο! ------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------
0 Comments
Ερωτηματολόγιο συνεντεύξεων ΜΙΚ
Εκ μέρους του Δ/ντή του Μουσείου Ιατρικής Κρήτης, Καθηγητή Ι. Μουζά, θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε για την προθυμία σας να συμμετάσχετε στη δημιουργία του «Αρχείου προφορικών αφηγήσεων και μαρτυριών για την Ιατρική στην Κρήτη του 20ού αιώνα» του Μουσείου Ιατρικής. Οι ερωτήσεις έχουν οργανωθεί σε δύο βασικά μέρη, ένα τμήμα με γενικότερες ερωτήσεις και ένα πιο εξειδικευμένο στην Ιατρική. Κλειστές και ανοικτές ερωτήσεις:
Κοινωνικά ζητήματα:
Επαγγελματικά ζητήματα:
Προσωπική (ελεύθερη) αφήγηση: ΙΙ. Ειδικότερα ερωτήματα Προτεινόμενα θέματα – σημεία εκκίνησης Kλινική – μη κλινική ιατρική πορεία (έρευνα) Εναλλακτική ιατρική Ειδικότητες, π.χ. Παθολογία – Χειρουργική Ιατρική και Ανθρωπιστικές επιστήμες (λογοτεχνία, τέχνες) The New York Times, Dec. 22, 2016
It was a welcome change to find my eyes glued not to the endlessly frustrating loop of the Krebs cycle, but instead to a portrait of 19th-century aristocrats in top hats and ball gowns. The afternoon, spent at a museum of British art, wasn’t a stolen escape from medical school. It was a required class. I stared at the painting, carefully studying each face. I took note of the intensity of a woman’s deep blue eyes, the streaks of gray in a man’s bushy sideburns. I noted details the way I had previously only pretended to when strolling through museums with more sophisticated friends. For the first time, I didn’t just look — I saw. Then, in small groups, we described what we’d seen with our fellow medical students. The purpose was to help us become more thoughtful and meticulous observers — a skill, perhaps more than any other, that lays the foundation for good medicine. In the coming months, the class’s lessons would creep up on me at unexpected moments during patient rounds: noting asymmetry on an old man’s face; describing angry purple blisters to a colleague; considering the shadowy contours of pneumonia on an X-ray. A picture was indeed worth a thousand words, I thought — and in my case, those were medical words I still struggled to spell, memorize and pronounce. Therein lies the significance of learning through art: It is subtle and indirect, yet it ingrains insights deep within your consciousness. You feel and know even before you can think or speak. Medical schools are increasingly using art to teach medicine. One of the first classes was started by Dr. Irwin Braverman, a professor of dermatology at Yale. Dr. Braverman noted that doctors in training often didn’t completely and accurately describe what they saw — instead jumping to conclusions or relying on technology to make a diagnosis. He thought asking students to describe something nonmedical, like art, might help them collect and relay visual information. His intuition was correct: Students who took his course were 10 percent more likely to pick up on important details in their patients. This finding caught the eye of other medical educators, including Dr. Joel Katz at Harvard. Dr. Katz, a graphic designer-turned-physician and director of the internal medicine residency program at Brigham and Women’s Hospital, co-created a nine-week course in 2003 called Training the Eye: Improving the Art of Physical Diagnosis for first- and second-year medical students. Students meet weekly with curators at museums throughout Boston to study concepts ranging from symmetry and texture to form and motion. Then they apply those insights while examining patients in the classroom. In one session, students study a limestone sculpture that appears different when viewed from various angles. They then observe the breathing patterns of patients with respiratory illnesses in different positions to determine if the problem lies in the muscles, spine, lungs or somewhere else altogether. In another session, students scrutinize John Singer Sargent’s “El Jaleo,” a large painting that portrays a dancer in motion. Afterward, they examine patients with gait issues and assess their balance, stance and step. Students who took the course made 38 percent more observations on visual skills examinations of patients than those who didn’t. “Very early in clinical training, students stop trusting their physical exam skills,” Dr. Katz said. “They get labs and radiology to replace the exam. We’re trying to teach them to trust their vision, to look carefully before making judgments.” Dozens of medical schools now have art programs through which they teach students not only observational skills, but also about ambiguity. Grappling with uncertainty is an essential part of practicing medicine. Even seemingly straightforward conditions like heart attacks, strokes or pneumonia often present in unusual ways that lead to misdiagnosis. Studying art can help medical students think broadly and entertain various possibilities before settling on a final interpretation.“Ambiguity is inherent in art and in medicine,” Dr. Katz said. “In both, we have to avoid prematurely narrowing our thinking.” Art can also help doctors understand how patients are feeling and what they might be going through. Research has found that medical students who study art are better able to interpret the emotional expressions on patients’ faces. “There’s a lot of ambiguity in the human face,” said Ivana Viani, a medical student at Harvard who took the Training the Eye course. “There are so many nuanced expressions that often we don’t notice.” For Ms. Viani, the class also taught her the importance of completing the picture: putting a patient’s illness into a broader context by examining not only the main character, but also the scene. “In class, we do exercises where we’re not allowed to look at the center of a painting,” Ms. Viani said. “When you examine the periphery, it’s amazing how much detail you see. Now when I walk into a patient room, I look around. Do I see cigarettes popping out of her purse? Does she have greeting cards and flowers? Or is she alone?” This broader perspective may be the most valuable aspect of art in medicine. In an era of proton beams and immunotherapies, art can help doctors hit the pause button — and refocus our attention on the patient. It reminds us that while medicine and technology prolong life, beauty and meaning make life worth living. And that in the end, we all just want to be seen. Dhruv Khullar, M.D., M.P.P. (@DhruvKhullar) is a resident physician at Massachusetts General Hospital and Harvard Medical School. Πηγή: https://www.nytimes.com/2016/12/22/well/live/what-doctors-can-learn-from-looking-at-art.html 22.10.2018
ΤΑΣΟΥΛΑ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ «Είναι απίστευτα επικίνδυνο και καταστροφικό να μη δίνουμε σημασία στην ψευδοεπιστήμη» διεμήνυσε την περασμένη εβδομάδα ο Πολ Ρόμερ (Νoμπέλ Οικονομίας 2018), τονίζοντας ότι θα πρέπει να επιδεικνύουμε μηδενική ανοχή στην αμφισβήτηση των επιστημονικών στοιχείων. Δεν είναι μόνο οι θεωρίες συνωμοσίας και η ψευδοϊστορία –π.χ. ότι Κινέζοι ανακάλυψαν την Αμερική, εξωγήινοι δίδαξαν την κατασκευή των πυραμίδων...– που βρίσκουν τεράστια απήχηση· δημοφιλείς είναι και αναρίθμητοι ψευδοεπιστημονικοί, επιστημονικοφανείς ισχυρισμοί. Στους καταλόγους των ψευδοεπιστημών περιλαμβάνονται δεκάδες, αστρολογία, αστροθεραπεία, μαντική, δημιουργισμός, λυσενκοϊσμός, κρυπτοζωολογία, αντιβαρύτητα, επίπεδη γη, γραφολογία, παραψυχολογία, μετενσάρκωση, ευφυής σχεδιασμός, θεοσοφία, πνευματισμός, βιοσυντονισμός κ.ο.κ., που παγιδεύουν το πνεύμα στον ανορθολογισμό. Ωστόσο, η αμφισβήτηση δεδομένων σχετικά με το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία είναι που παρασύρουν πλήθη σε ολέθριες για την ανθρωπότητα οδούς. «Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι, ευτυχώς στο εξωτερικό προς το παρόν τουλάχιστον, που πιστεύουν ότι η Γη είναι επίπεδη ή και ότι η προσσελήνωση δεν έγινε ποτέ, αλλά και στο εσωτερικό που θεωρούν ότι μας ψεκάζουν», λέει στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Καρτάλης, καθηγητής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. «Πρόσφατα παραδείγματα καχυποψίας στην επιστήμη αποτελούν το αν είναι αναγκαίος ο εμβολιασμός ως μέτρο πρόληψης ασθενειών αλλά και αν πράγματι αλλάζει το κλίμα του πλανήτη. Και στις δύο περιπτώσεις τα επιχειρήματα δεν βασίζονται σε πειραματικά ή άλλα δεδομένα, γεγονός που τα καθιστά αυτοδίκαια έωλα. Αλλωστε, βασική προϋπόθεση της επιστημονικής γνώσης είναι η έρευνα που προηγείται, έρευνα που σε ορισμένες περιπτώσεις οφείλει, για να είναι συνεπής, να είναι εντατική και μακροχρόνια». Κάτι περισσότερο από προειδοποιητική κραυγή μπροστά στην αδράνεια που φέρνει η αμφισβήτηση της επιστήμης, ήταν η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) που στηρίχθηκε σε 6.000 επιστημονικές μελέτες: η άνοδος της θερμοκρασίας είναι αδύνατον να συγκρατηθεί στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, βαδίζουμε ολοταχώς σε αύξηση 2 ή και 3 βαθμών. Μόλις ξεπεραστεί το «φράγμα» του 1,5 βαθμού, που εκτιμάται ότι θα συμβεί το 2030, ακόμη και μια άνοδος κατά κλάσματα του βαθμού θα οδηγεί σε ξηρασίες, πλημμύρες, καύσωνες και φτώχεια σε μεγάλα τμήματα του πλανήτη. Στην Ελλάδα, πολλές περιοχές θα κινδυνεύσουν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας από 0,2 έως 0,5 μέτρα, οι παρατεταμένες ξηρασίες, η αύξηση των ανέμων, οι καύσωνες θα επηρεάσουν γεωργία, τουρισμό και υγεία. Παράλληλα, ξεχασμένες ασθένειες επανεμφανίζονται εξαιτίας του αντιεμβολιαστικού κινήματος – κοκίτης, μηνιγγίτιδα, παρωτίτιδα, ιλαρά. Ειδικά σε ό,τι αφορά την τελευταία, την περίοδο 2016-2018 έχουν καταγραφεί 20.000 περιστατικά στην Ευρώπη, σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ και 79 θάνατοι (οι 31 το 2018). Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί 3.258 κρούσματα ιλαράς και τέσσερις θάνατοι, από 1/5/2017 έως 11/10/2018. Το 20% του πληθυσμού στη χώρα είναι ανεμβολίαστο ή ατελώς εμβολιασμένο. Επίσης, έχουν πενταπλασιαστεί τα περιστατικά του έρπητα ζωστήρα – στην Ευρώπη καταγράφονται πλέον 1,8 εκατ. περιστατικά ετησίως. Η άρνηση της κλιματικής αλλαγής Κάθε χρόνο για τα επόμενα 20 χρόνια, λέει η IPCC, κυβερνήσεις και ιδιώτες θα πρέπει να επενδύουν το 2,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ (2,4 τρισ. δολ.) προκειμένου να μη διαβούμε το «κατώφλι» του 1,5 βαθμού. Για να επιτευχθεί αυτό, απαιτείται μείωση των παγκόσμιων εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα κατά 45% έως το 2030, οι ανανεώσιμες πηγές να παρέχουν το 85% της ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2050 και η χρήση άνθρακα σχεδόν να μηδενιστεί. Ο Ντόναλντ Τραμπ, που είχε μιλήσει για «απάτη που επινοήθηκε από τους Κινέζους» προκειμένου να καταστήσουν την αμερικανική βιομηχανία λιγότερο ανταγωνιστική και είχε αποσύρει τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία των Παρισίων, προ ημερών παραδέχθηκε ότι «κάτι συμβαίνει, δεν είναι φάρσα», ωστόσο επανέλαβε ότι «δεν θέλω να δώσω τρισεκατομμύρια δολάρια, να χάσω εκατομμύρια δουλειές, να μπω σε μειονεκτική θέση». «Νέα θρησκεία» Από τον Νορβηγό νομπελίστα φυσικό Αϊβαρ Γκίεβερ, που είπε ότι «η παγκόσμια υπερθέρμανση έχει γίνει μια νέα θρησκεία» και τους Αμερικανούς ειδικούς Πάτρικ Μίκαελς, Τζον Κρίστι, Ρίτσαρντ Λίντζεν, που συνέταξαν καθησυχαστικές εκθέσεις, έως τον Αμερικανό τηλεπαρουσιαστή Αλεξ Τζόουνς σήμερα, που διαδίδει τις θέσεις Τραμπ, η άρνηση της ανθρωπογενούς υπερθέρμανσης καλά κρατεί. Οπως και οι θεωρίες συνωμοσίας ότι η κλιματική αλλαγή οφείλεται σε στρατιωτικά πειράματα ή ότι υποστηρίζεται από συμφέροντα που θέλουν να ανατρέψουν το υπάρχον σύστημα προς όφελος νέων παγκόσμιων παικτών. «Τα αίτια της αμφισβήτησης δεν είναι πάντα επιστημονικά, αλλά όπως εύστοχα υποστηρίζεται συναρτώνται με τα συμφέροντα των πετρελαϊκών χωρών ή και εταιρειών που δεν επιθυμούν να είναι επιτυχής η πορεία προς οικονομίες χαμηλού άνθρακα (βασίζονται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας)», λέει ο κ. Καρτάλης. «Ομως, μετά μία περίοδο μακράς επιστημονικής έρευνας που έκλεισε σχετικά πρόσφατα, έχει πλέον διαμορφωθεί μια παγκόσμια επιστημονική συναντίληψη ότι το κλίμα αλλάζει, και οι επιπτώσεις είναι ήδη ορατές. Η πρόσφατη έκθεση της IPCC δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες. Δέκα έτη είναι μόλις το διάστημα που απομένει για τη λήψη των αναγκαίων μέτρων. Μετά θα είναι (αρκετά) αργά...». Η αμφισβήτηση της κλιματικής αλλαγής, συνεχίζει ο κ. Καρτάλης, «από τους κάθε λογής κύκλους (πολιτικούς, επιχειρηματικούς, αλλά και επιστημονικούς, αν και σε περιορισμένο πλέον βαθμό) όπως και από ομάδες πολιτών που διαβλέπουν μία διεθνή συνωμοσία εις βάρος τους με όχημα την κλιματική αλλαγή, θα μπορούσε να είναι εύλογη αν ήταν τεκμηριωμένη. Καθώς αυτό δεν συμβαίνει, είναι μάλλον επικίνδυνη, καθώς το αποτέλεσμα είναι να χάνεται πολύτιμος χρόνος στη λήψη μέτρων, σε ένα δε φαινόμενο που από τη φύση του η προληπτική δράση είναι μακράν αποτελεσματικότερη της κατασταλτικής. Μέτρα που δεν λαμβάνονται σήμερα, θα χρειαστεί να ληφθούν με διπλή ή και πολλαπλάσια ένταση και φυσικά κόστος τα επόμενα έτη για να έχουν το ίδιο αποτέλεσμα. Στο ίδιο διάστημα, οι ανισορροπίες στο κλιματικό σύστημα θα ενισχύονται, πλήττοντας όλο και περισσότερες περιοχές του πλανήτη και ομάδες πληθυσμού και ακυρώνοντας σταδιακά την ήδη προβληματική ευημερία της τρέχουσας και της επόμενης γενιάς». Η αντιεμβολιαστική απειλή Οι απαρχές του αντιεμβολιαστικού κινήματος τοποθετούνται στο 1998, όταν ο Βρετανός γαστρεντερολόγος Αντριου Γουέικφιλντ δημοσίευσε στο ιατρικό περιοδικό Lancet μελέτη σε 12 παιδιά, με την οποία υποστήριζε πως το εμβόλιο MMR κατά ιλαράς, παρωτίτιδας, ερυθράς συνδέεται με την εμφάνιση ενός νέου συνδρόμου, της «αυτιστικής εντεροκολίτιδας». Ο Γουέικφιλντ έδωσε συνέντευξη Τύπου που πυροδότησε τη μαζική φοβία στον εμβολιασμό. Περαιτέρω έρευνες δεν επιβεβαίωσαν τα ευρήματα και το Lancet απέσυρε τη δημοσίευση του 1998, ο Γουέικφιλντ διαγράφηκε από το ιατρικό μητρώο του Ηνωμένου Βασιλείου, ωστόσο το αντιεμβολιαστικό κίνημα συνέχισε να διογκώνεται και λόγω Διαδικτύου, όπως σημειώνει ο ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και πρόεδρος της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας Ανδρέας Κωνσταντόπουλος. «Μέσα στην τελευταία τριετία αυξήθηκε κατά 10% η αμφισβήτηση των εμβολίων εξαιτίας των λανθασμένων πληροφοριών που παίρνουν κυρίως νέες μητέρες, κάτω των 35 ετών, από τον Μr Google. Τα εμβόλια σώζουν ζωές», συνεχίζει ο κ. Κωνσταντόπουλος. «Εχουν βοηθήσει στο να εξαφανιστούν παλιές αρρώστιες τις οποίες οι νέοι παιδίατροι δεν έχουν αντιμετωπίσει στην καριέρα τους –πολιομυελίτιδα, διφθερίτιδα, τέτανος– εξαιτίας των οποίων πέθαιναν, ή έμεναν ανάπηρα, δεκάδες παιδιά τις δεκαετίες του ’50, ’60 και ’70. Παγκοσμίως, 5 εκατ. παιδιά σώζονται λόγω των εμβολιασμών, παρά ταύτα ακόμη 2-2,5 εκατομμύρια παιδιά χάνονται λόγω μη εμβολιασμού στις υπανάπτυκτες χώρες, αλλά και λόγω του αντιεμβολιαστικού κινήματος». Στη χώρα μας δεν υπήρχε αντιεμβολιαστικό κίνημα. Οι απαρχές του τοποθετούνται στο 2009, «όταν με την πανδημία της γρίπης πολλοί επαγγελματίες υγείας, γιατροί, νοσηλεύτριες, μαίες, άλλες ειδικότητες που δεν γνωρίζουν τα εμβόλια –στη χώρα μας μόνο οι παιδίατροι τα διδάσκονται– έδιναν λανθασμένες πληροφορίες, έλεγαν, ακόμη και σοβαροί άνθρωποι, καθηγητές πανεπιστημίου, ότι προκαλούν εγκεφαλοπάθεια», εξηγεί ο κ. Κωνσταντόπουλος, ο οποίος είχε δώσει τότε αγώνα υπέρ των εμβολίων. «Οι καθηγητές εκείνης της εποχής γνώριζαν το εμβόλιο της πανδημίας της γρίπης του ’70. Με το εμβόλιο εκείνο χορηγούσαν αδρανοποιημένο όλον τον ιό, 3.000 διαφορετικές ουσίες, ορισμένες από τις οποίες δημιουργούσαν ενίοτε σοβαρές παρενέργειες, εγκεφαλοπάθειες κ.ά. Από το 1993 τα εμβόλια είναι “καθαρά”, δεν χορηγείται πλέον όλος ο ιός αλλά 3 – 4 ουσίες, 3 για τον κοκίτη, 4 για τη γρίπη. Τα εμβόλια είναι πλέον εντελώς αθώα, γι’ αυτό δεν βλέπουμε πια παρενέργειες στα παιδιά, πυρετούς, σπασμούς». Και συνεχίζει ο ίδιος: «Ωστόσο, από την αμφισβήτηση εκείνης της περιόδου καλλιεργήθηκε μια γενική δυσπιστία και είχαμε μείωση της εμβολιαστικής κάλυψης από 15% μέχρι 40% σε όλα τα εμβόλια. Η Παιδιατρική Εταιρεία προέβη σε αγώνα ενημέρωσης και κυρίως στους επαγγελματίες υγείας, διότι από εκεί ξεκινάει το πρόβλημα. Αλλο παράδειγμα, το εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Οταν ήρθε πριν από 10-12 χρόνια στην Ελλάδα, οι γυναικολόγοι δεν το συνιστούσαν σχεδόν στο σύνολό τους. Μετά τέσσερα-πέντε χρόνια συνεργασίας γυναικολόγων - παιδιάτρων, συνιστάται ανεπιφύλακτα και η εμβολιαστική κάλυψη έχει αυξηθεί». Η αποκαθήλωση της επιστημονικής γνώσης από συμφέροντα «Σε μεγάλο βαθμό η κρίση εμπιστοσύνης στην επιστήμη έχει ιδεολογικά κίνητρα και απαρχές», εξηγεί στην «Κ» ο Στάθης Ψύλλος, καθηγητής Φιλοσοφίας της Επιστήμης και Μεταφυσικής στο ΕΚΠΑ. «Σχετίζεται, κατά τη γνώμη μου, με την ευρύτερη προβολή και αποδοχή σχετικιστικών και κατασκευασιοκρατικών προσεγγίσεων στην επιστημονική γνώση. Η επιστημονική γνώση, η τεκμηρίωση των θεωριών και των υποθέσεων και ο έλεγχός τους παύουν να θεωρούνται οι κορωνίδες της αντικειμενικότητας και της ορθολογικής κρίσης και χαρακτηρίζονται ως κοινωνικές κατασκευές, προϊόντα διαπραγματεύσεων και συσχετισμού δυνάμεων. Η επιστήμη καθίσταται ένα από τα πολλά ισοδύναμα πλαίσια “γνώσης” του κόσμου με αποτέλεσμα να ανοίγει ο δρόμος για την ψευδο-επιστήμη. Αυτού του είδους οι απόψεις, που ενίοτε παρουσιάζονται ως “προοδευτικές”, υπονομεύουν τη γνώση, άρα και την αλλαγή, της πραγματικότητας. Επιχειρηματικά, οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα τρέφονται από, αλλά και τρέφουν, την αποκαθήλωση της επιστημονικής γνώσης και την αμφισβήτηση ενδελεχώς τεκμηριωμένων επιστημονικών θεωριών. Είναι γνωστή η συνύφανση επιχειρηματικών συμφερόντων με την άρνηση της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής. Η περίπτωση της κριτικής του εμβολιασμού αναδεικνύει ότι η αμφισβήτηση της επιστημονικά τεκμηριωμένης γνώσης έχει μακροπρόθεσμες και πολλές φορές μη αναστρέψιμες αρνητικές συνέπειες στη συνείδηση της κοινής γνώμης. Το 2010, το έγκριτο περιοδικό Lancet απέσυρε (έστω και μετά από 12 έτη) ως ψευδεπίγραφη και αναξιόπιστη τη (μοναδική) μελέτη που υποτίθεται ότι αποδείκνυε συσχέτιση μεταξύ του εμβολιασμού MMR και του αυτισμού. Παρά ταύτα ακόμα υπάρχει παγιωμένη αντίσταση στον εμβολιασμό. Προσπάθεια χειραγώγησης Η αναγνώριση του πρωταρχικού ρόλου της επιστημονικής γνώσης στη διαμόρφωση και δικαιολόγηση της κοσμοεικόνας και των πεποιθήσεών μας δεν συνεπάγεται την άκριτη στήριξη της επιστήμης. Αυτή η στάση αντίκειται στο ίδιο το επιστημονικό πνεύμα. Οι ερευνητές και τα Πανεπιστήμια πρέπει, για παράδειγμα, να είναι πολύ πιο επιφυλακτικοί με την ιδιωτική χρηματοδότηση της έρευνας εφόσον υπάρχουν ισχυρά τεκμήρια για την προσπάθεια χειραγώγησής της από επιχειρηματικούς ομίλους. Εν τέλει, η επιστήμη είναι το καλύτερο μέσο που έχουμε επινοήσει για να υπερβούμε την άγνοια και να αποφύγουμε το λάθος». ΠΗΓΉ: http://www.kathimerini.gr/991024/article/epikairothta/ellada/oi-8ewries-synwmosias-vlaptoyn?fbclid=IwAR3af7IPlK55hxYDd2Oadf7Q8ztrx05TeGCylETH8asgCYY4ig-hY1FnNSI 2018-19
1. Μάθημα Ιατρική και Επιστήμες του Ανθρώπου, 2. Διοργάνωση προγράμματος επιμόρφωσης – κατάρτισης «Φαρμακευτικά Φυτά: Από την παραδοσιακή και τη λαϊκή ιατρική στην Επιστήμη». Το Μουσείο Ιατρικής Κρήτης οργανώνει σεμινάριο κατάρτισης με τίτλο: «Φαρμακευτικά Φυτά. Από την παραδοσιακή και τη λαϊκή ιατρική στην Επιστήμη». Το σεμινάριο υλοποιείται στο πλαίσιο των προγραμμάτων του Κέντρου Δια Βίου Μάθησης του Π.Κ σε συνεργασία με το Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Κρήτης, τη Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και τη Δ/νση Αγροκτήματος ΤΕΙ Κρήτης. http://museum.med.uoc.gr/mouseio-anakoinwseis.php 2017-18 1. «Ιατρική και Επιστήμες του Ανθρώπου» στο Μ.Ι.Κ. Ο εμπλουτισμός της ιατρικής με τις ανθρωπιστικές σπουδές είναι ένα αίτημα που έχει πλέον γίνει αποδεκτό διεθνώς όχι μόνο στο χώρο της ιατρικής αλλά και σε άλλους ακαδημαϊκούς τομείς. To μάθημα βασίζεται στη διεπιστημονική παρουσίαση ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών, αποσκοπώντας η διαδικασία αυτή να εμπλουτίσει τη γνώση των φοιτητών και των λοιπών συμμετεχόντων αλλά και να δώσει ερεθίσματα για περαιτέρω μελέτη, έρευνα και ενασχόληση. Τα θέματα είναι ποικίλα και άπτονται πολλών αντικειμένων από διαφορετικούς τομείς έρευνας σε διαθεματική πάντοτε προσέγγιση, όπως η παρουσίαση έργων τέχνης και η ανάγνωση κειμένων της λογοτεχνίας που αναφέρονται στην εμπειρία της ασθένειας, της ίασης, της σχέσης ασθενούς με το θεραπευτή, της αλλαγής που επιφέρει η χρόνια πάθηση, καθώς και η ασθένεια σε σχέση με την ανάρρωση. Επίσης, έμφαση δίνεται σε θέματα όπως οι αρετές του γιατρού, δηλαδή ο σεβασμός και η συμπόνια, η τιμιότητα και το θάρρος, η αυτογνωσία και η ωριμότητα με αξιοποίηση αποσπασμάτων από αντίστοιχες κινηματογραφικές ταινίες και λογοτεχνικά έργα (διηγήματα, αυτοβιογραφίες). Άλλα θέματα είναι οι ηθικές αρχές και η ιπποκρατική παράδοση με χρήση υλικού από τη λογοτεχνία και τη φιλοσοφία, η διαχείριση των υπαρξιακών και επαγγελματικών συγκρούσεων από τους φοιτητές πριν από τα εξάμηνα της κλινικής άσκησης (όπου προσκεκλημένοι κλινικοί γιατροί συζητούν σε ομάδες φοιτητών, με παρουσίαση συμπερασμάτων, και αναστοχασμό). Με επίκεντρο τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον και τη φύση, παρουσιάζονται επίσης η αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος από την εμπειρική θεραπευτική των ασθενειών του ανθρώπου καθώς και οι σύγχρονες εξελίξεις της έρευνας στον τομέα αυτό. Ένα καινοτόμο και πολύ ενδιαφέρον θέμα είναι η εισαγωγή στην αφηγηματική Ιατρική με εργαλείο λογοτεχνικά κείμενα, για παράδειγμα, την Οδύσσεια, όπου θίγονται τα διαχρονικά υπαρξιακά θέματα στο έργο. Η μυθική αφήγηση εξετάζεται σε διαφορετικά αφηγηματολογικά επίπεδα και στη συνέχεια γίνεται σύνδεση παρελθόντος- παρόντος μέσα από τις αναλογίες ανάμεσα στο εξεταζόμενο έργο και τις αφηγήσεις σημερινών ασθενών και γιατρών. Μία αντίστοιχη περίπτωση με ομαδική συζήτηση και αναστοχασμό αποτελεί η προσέγγιση επιλεγμένων βιβλίων του πρωτοπόρου στην ανάδειξη της αφηγηματικής ιατρικής Oliver Sacks (Ξυπνήματα, Ο άνθρωπος που μπέρδεψε τη γυναίκα του με ένα καπέλο). Υπογραμμίζονται η υποκειμενική πραγματικότητα των προσβεβλημένων από την ασθένεια ατόμων, η οξυδερκής παρατήρηση και η ανθρωπολογική πνευματικότητα. 2. Εκπαιδευτικά προγράμματα Το 2013 υλοποιήθηκε στο ΜΙΚ το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Γητείες, Γιατροσόφια και Λαϊκή Ιατρική», ένα βιωματικό θεατρικό παιχνίδι με συγκρότηση ομάδων και μοίρασμα των δραστηριοτήτων (ασθενής, «γητευτής», βοηθοί) για τη δραματοποίηση ειδικά προσαρμοσμένων για παιδιά γητειών. Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε και πραγματοποιήθηκε με τη συμβολή των εκπαιδευτικών Ελένης Καρτσάκη, Όλγας Μαρή και Στέλλας Χαιρέτη καθώς και της Μαρίας Τσαγκαράκη. Τον συντονισμό και εποπτεία της ομάδας είχε ο κ. Στάθης Τσεκούρας. Πρόκειται για ένα βιωματικό πρόγραμμα που στοχεύει στην επαφή των μαθητών με τη λαϊκή ιατρική, όπως αυτή ασκούνταν μέχρι και τον προηγούμενο αιώνα, ώστε τα παιδιά του Δημοτικού να γνωρίσουν τους λαϊκούς τρόπους θεραπείας των ασθενειών εκείνης της εποχής. Ο απώτερος στόχος του προγράμματος ήταν η ανάδειξη της άποψης ότι η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία. Κατά το σχολ. έτος 2017-18 το Μουσείο Ιατρικής υλοποίησε με συμμετοχή δημοτικών σχολείων και Γυμνασίων το πιλοτικό εκπαιδευτικό διαθεματικό πρόγραμμα (εγκεκριμένο από το ΥΠΠΕΘ Εξ.Πρωτ.:68057 /Δ7) «Ένα ταξίδι στο παρελθόν: τα φαρμακευτικά φυτά από την παραδοσιακή - λαϊκή ιατρική έως την ιατρική επιστήμη» με σκοπό την κατανόηση από τους μαθητές των συνθηκών ζωής των ανθρώπων σε παλιότερες εποχές και των σχέσεών τους με την Ιατρική και τη σύγκριση με το παρόν. Αν θέλετε να συμμετάσχετε στο έργο του Μουσείου Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης παρακαλούμε να συμπληρώσετε τα στοιχεία σας στην παρακάτω φόρμα για να έρθουμε σε επικοινωνία μαζί σας. Η πολυπράγμων Βελγίδα Ρεζίν Ντεμπατί, συγγραφέας, επιμελήτρια εκθέσεων, κριτικός, καθηγήτρια αρχαίων ελληνικών και λατινικών, δίνει συχνά διαλέξεις σε όλο τον κόσμο σχετικά με τον τρόπο που καλλιτέχνες, χάκερ και σχεδιαστές χρησιμοποιούν την τεχνολογία ως μέσο για κριτική συζήτηση.
ΕΤΙΚΕΤΕΣ: «Γιατί ονόμασες έτσι το μπλογκ σου;», ρωτούν συχνά τη Ρεζίν Ντεμπατί, ιδρύτρια του http://we-make-money-not-art.com («Κάνουμε λεφτά, όχι τέχνη»). «Ηθελα απλώς ένα ευρηματικό όνομα, τίποτε άλλο», απαντά αφοπλιστικά η πολυπράγμων νεαρή Βελγίδα –είναι συγγραφέας, επιμελήτρια εκθέσεων, κριτικός, καθηγήτρια αρχαίων ελληνικών και λατινικών–, «απογοητεύοντας όσους περιμένουν κάτι πιο… πολύπλοκο». Ενα μπλογκ, το οποίο στα 14 χρόνια λειτουργίας του, έχει ήδη λάβει αρκετές διακρίσεις, μεταξύ των οποίων δύο βραβεία Webby και μία τιμητική διάκριση στο STARTS Prize, έναν διαγωνισμό για την ανάδειξη «καινοτόμων πρότζεκτ στους τομείς της επιστήμης, της τεχνολογίας και της τέχνης», ο οποίος υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το μπλογκ συνδυάζει όλα τα προηγούμενα. Η Ρεζίν γράφει και δίνει διαλέξεις διεθνώς σχετικά με τον τρόπο που καλλιτέχνες, χάκερ και σχεδιαστές χρησιμοποιούν την τεχνολογία ως ένα μέσο για κριτική συζήτηση. Στο Λονδίνο, όπου είναι εγκατεστημένη, έχει τη δική της εβδομαδιαία ραδιοφωνική εκπομπή (Artists in Laboratories), γύρω από τη σχέση τέχνης και επιστήμης. Τέχνη και τεχνολογία Στο ενδιαφέρον μείγμα των τυπικών της προσόντων, έρχονται να προστεθούν οι Κλασικές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης, στο Βέλγιο. Η τέχνη στη μία πλευρά, η τεχνολογία στην άλλη. «Στο παρελθόν, δεν υπήρχε “τοίχος” μεταξύ τέχνης και τεχνολογίας. Χαρακτηριστική περίπτωση, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Εκτός από καλλιτέχνης, άφησε ισχυρό αποτύπωμα ως αρχιτέκτων, επιστήμων και εφευρέτρια. Σήμερα, η κοινωνία, το σχολείο, μας υποχρεώνουν να επιλέγουμε είτε τη δημιουργική είτε την επιστημονική οδό. Ωστόσο, εκείνο που φαίνεται ως ψυχρή και αυστηρά χρηστική τεχνολογία, εξακολουθεί να εξελίσσεται. Η φωτογραφία, αν και ξεκίνησε ως επαναστατικό τεχνολογικό επίτευγμα, αποτελεί πλέον μία εδραιωμένη μορφή τέχνης. Το ίδιο συνέβη με το βίντεο και τις ψηφιακές τεχνολογίες. Στην προσπάθειά τους να βελτιωθούν, οι καλλιτέχνες μετέρχονται διαφορετικά μέσα. Επιστρατεύουν νέα εργαλεία –ρομπότ, δίκτυα, βιοτεχνολογικά πρωτόκολλα, hardware, software–, τα οποία τροφοδοτούν με αισθητικά ερεθίσματα τους αποδέκτες τους, τους προβληματίζουν, εγείρουν την ανάγκη της αμφισβήτησης ή της κριτικής. Σε ορισμένες χώρες επικρατεί η πάγια τακτική να υποστηρίζονται συνεργασίες μεταξύ καλλιτεχνών και επιστημόνων. Το Wellcome Institute στο Ην. Βασίλειο, για παράδειγμα, τακτικά αναλαμβάνει καλλιτέχνες πρόθυμους να συμπορευθούν με τις τελευταίες εξελίξεις της τεχνολογίας. Ή το Science Gallery στο Δουβλίνο αναδεικνύει έργα τέχνης, τα οποία αντανακλούν επιστημονικούς προβληματισμούς. Ενα άλλο ενδιαφέρον παράδειγμα, αποτελεί το Βραβείο Bio Art and Design στην Ολλανδία, ένας διεθνής διαγωνισμός, ανοιχτός σε όλους τους νέους δημιουργούς, οι οποίοι θέλουν να συνεργαστούν με ολλανδικά επιστημονικά κέντρα», σημειώνει. «Οι καλλιτέχνες και οι επιστήμονες μπορεί να εργάζονται με διαφορετικές μεθόδους, όμως έχουν κοινά σημεία: την περιέργεια για τα μικρά και μεγάλα ερωτήματα που απασχολούν τον κόσμο, το δημιουργικό πνεύμα, την τάση να καταφεύγουν στη φαντασία προκειμένου να θέσουν μία σειρά από ερωτήματα και προβληματισμούς». Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρωπαϊκή Ενωση «είναι όλες εκείνες οι αξίες που κάποτε ήταν τόσο αγαπητές από τους Ευρωπαίους. Η αλληλεγγύη είναι μία από αυτές, απέναντι στους υπόλοιπους Ευρωπαίους, αλλά και στους ανθρώπους που φτάνουν στις πύλες της. Η άλλη είναι η κλιματική αλλαγή. Και εδώ απαιτείται αλληλεγγύη στους συνανθρώπους μας, αλλά και σε όλα τα έμβια όντα. Ο ρόλος της τέχνης είναι να αφυπνίσει τον κόσμο για τα προβλήματα αυτά. Εχει τη δύναμη να μιλήσει στις συνειδήσεις, να ξυπνήσει δυνατά συναισθήματα και –ευελπιστώ– να μας κινητοποιήσει, ώστε να αναλάβουμε ομαδική αλλά και ατομική δράση». Κολλημένοι στο κινητό Για την επεξεργασία ερωτημάτων ή διλημμάτων «ανέκαθεν αντλούσα βοήθεια από τα Αρχαία Ελληνικά και τα Λατινικά. Συχνά σκέφτομαι την αλληγορία με τη Σπηλιά του Πλάτωνα. Διαπιστώνω πόσο “κολλημένοι” είμαστε στο κινητό μας, παραμένουμε “αιχμάλωτοι” στις ηλεκτρονικές, γυαλιστερές, μικρές “σπηλιές” μας. Ο Πλάτωνας, αν και θα κατανοούσε τις δυνατότητες επικοινωνίας και γνώσης που μας προσφέρουν οι “κινητές σπηλιές” μας, το πιθανότερο είναι ότι θα μας παρακινούσε να σηκώσουμε το κεφάλι, να κοιτάξουμε με κριτικό βλέμμα τον κόσμο γύρω μας. Ανατρέχω στην αρχαία ελληνική, επειδή οι αρχαίοι Ελληνες δεν ήταν μόνο στοχαστές, καλλιτέχνες αλλά και εκπληκτικοί επιστήμονες, εφευρέτες. Καθώς μελετούσα τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξε ο Πυθαγόρας ο Σάμιος στην εξέλιξη των μαθηματικών και της αστρονομίας, εντόπισα μία ρήση, η οποία αποδίδεται σ’ αυτόν: Οσο ο άνθρωπος θα εξακολουθεί να είναι ο αμείλικτος καταστροφέας των κατώτερων πλασμάτων, δεν θα κατακτήσει ποτέ την υγεία ή την ειρήνη. Οσο οι άνθρωποι σκοτώνουν τα ζώα, θα σκοτώνονται και μεταξύ τους». Η Ρεζίν Ντεμπατί συμμετείχε πρόσφατα στο ετήσιο Global Media Forum, το οποίο διοργανώνεται από την Deutsche Welle στη Βόννη, όπου μίλησε σχετικά με το φετινό θέμα της διοργάνωσης, τις κοινωνικές ανισότητες. http://www.kathimerini.gr/981225/article/proswpa/proskhnio/r-ntempati-eimaste-egklwvismenoi-stis-hlektronikes-sphlies-mas |
Archives
January 2020
Categories |